ستاره

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

یک ناحیه تولید ستارگان در ابر ماژلانی بزرگ، تصویر از اسا و ناسا

برای دیگر کاربردها، ستاره (ابهام‌زدایی) را ببینید.

سِتاره یک گوی بسیار داغی از پلاسماست که به خاطر نیروی گرانش در یک جا متمرکز شده‌است. بعضی از آنها از جمله پدیده‌های آسمانیاند که برخلاف سیارات خود منبع انرژی محسوب می‌شوند.^[۱] و خورشید به عنوان نزدیکترین ستاره به زمین، منبع بسیاری از انرژی‌های روی زمین است.چگالی گازهای آنها بعلت فشار زیاد از چگالی گازها در سطح زمین زیادتر است. آنها در فضا حرکت می‌کنند اما بعلت محسوس نبودن ظاهری این حرکت در فاصله بسیار زیاد، نسبت به سیارات به ثابت مشهورند. رصد آنها موجب به وجود آمدن صور فلکی شده‌است و برای فهرست کردن آنهاکاتالوگ‌های ستاره‌ای به وجود آمده‌است.

ستارگان انواع مختلفی دارند از پیش‌ستاره‌ها که هنوز فشار کافی برای همجوشی هسته‌ای را ندارند تا ستاره‌های نوترونی که دوره تولید انرژی آنها پایان یافته‌است. نزدیکترین ستاره به زمین بعد از خورشید پروکسیما قنطورس است که در ۴٫۳ سال نوری از زمین قرار دارد.

واژه ستاره در زبان پهلوی به ریخت stârag و اَختَر آمده بود.

در ۲ ژانویه ۲۰۱۳ پژوهشگران و ستاره‌شناسان مؤسسه فناوری کالیفرنیا اعلام کردند که در کهکشان راه شیری به ازای هر ستاره دست کم یکسیاره موجود است. این موسسه تعداد سیاره‌های فراخورشیدی را ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد عدد، برآورد کرده است. پژوهش بر روی سیاره‌های ستاره کپلر ۳۲ نشان می‌دهد که سامانه‌های سیاره‌ایممکن است الگو و قاعده‌ای برای ستاره‌های کهکشان راه شیری به شمار بروند.^[۲]

چشم

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

برای دیگر کاربردها، چشم (ابهام‌زدایی) را ببینید.

این مقاله در مورد چشم موجودات زنده است. برای چشم انسان، مقاله چشم انسان را ببینید.

تصویری از چشم یک انسان زن.

چَشم یا چـِشم عضو بارز اولین حس از حواس پنجگانه یعنی بینایی است. در زبان پهلوی هم این واژه به همین گونه به کار می‌رفته‌است.

انواع گوناگونی از اندام‌های حساس به نور در موجودات زنده یافت می‌شود. ساده‌ترین انواع چشم‌ها تنها توان تشخیص وجود نور در پیرامون را دارند در صورتی‌که چشم‌های پیچیده‌تر قادرند شکل‌ها و رنگ‌ها را نیز از هم بازشناسند یا برخی حیوانات به طول موجهایی بیشتر از طول موج مرئی چشم انسان حساسند. در حشرات ما چشم مرکب داریم.

چشم انسان دارای اجزای پلک، مژه، ملتحمه، صلبیه، قرنیه، مردمک، عنبیه، زجاجیه، عدسی، زلالیه، شبکیه و مشیمیه است.

لایه خارجی از دو قسمت صلبیه و قرنیه درست شده است، به طوری که پنج ششم عقبی آن صلبیه و یک ششم جلویی آن قرنیه را می سازد.

قسمت‌های مختلف کره چشم انسان: ۱. زجاجیه ۲. حاشیه دندانه‌دار ۳.ماهیچه مژکی ۴. گردالک‌های مژگانی ۵. مجرای اشلک ۶. مردمک ۷. اتاق جلویی ۸. قرنیه ۹. عنبیه ۱۰. عدسی بیرونی ۱۱. عدسی درونی ۱۲. زوائد مژگانی ۱۳. ملتحمه ۱۴. ماهیچه مایل زیرین ۱۵. ماهیچه راست زیرین ۱۶. ماهیچه راست میانی ۱۷. شبکیه ۱۸. صفحه بینایی ۱۹. سخت‌شامه ۲۰. سرخرگ مرکزی شبکیه ۲۱. سیاهرگ مرکزی شبکیه ۲۲. عصب بینایی ۲۳. سیاهرگ حلقوی ۲۴. غلاف پیازی ۲۵. لکه زرد ۲۶. گودی مرکزی ۲۷. صلبیه۲۸. مشیمیه ۲۹. ماهیچه راست بالایی ۳۰. شبکیه

رنگ رزی

رنگرزی به فرایندی گفته می‌شود که در طی آن کالای نساجی مثل الیاف، نخ، پارچه و یا پوشاک در محلولی که شامل مواد رنگزا و مواد شیمیایی می‌باشد، رنگ‌آمیزی گردد و مولکول‌های رنگ، با دوامی نسبی با مولکول‌های کالای نساجی، پیوند محکمی برقرار نمایند. به عبارت دیگر رنگرزی مهارتی‌است که طی آن مادهٔ رنگزا در درجهٔ حرارت هدایت شده و زمان مشخص، داخل الیاف و یا کالای منسوج (بافته شده) نفوذ کرده و آن را رنگ می‌کند. در رنگرزی، مادهٔ رنگزا به طور کلی، به همه مواد طبیعی و یا شیمیایی که قابلیت رنگرزی الیاف و یا منسوجات را دارند اطلاق می‌شود. رنگ کالای رنگرزی شده نباید به آسانی در اثر شستشو و یا در برابر نور از بین برود. رنگرزی و چاپ دو روش رنگ کردن پارچه هستند که تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند. رنگرزی سنتی و رنگرزی صنعتی دو روش متداول رنگرزی می‌باشند. کاربری رنگرزی سنتی با نوین شدن صنعت نساجی، رفته رفته کاهش پیدا کرده‌است. از نقاشی‌های روی دیواره‌های مقبره‌های مصر باستان چنین استنتاج می‌شود که از بیش از ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد مصری‌ها حصیرهای رنگی می‌ساخته‌اند. رنگرزی در ایران سابقهٔ کهنی دارد. کارگاه قالی‌بافی شاهان هخامنشی در شهر سارد و نوشته‌هایی دربارهٔ قالی ارغوانی رنگ روی آرامگاه کوروش، گواه این مدعا است.

در فرایند رنگرزی چهار عامل نقش اصلی را بازی می‌کنند که عبارتند از: مواد رنگزا، کالای رنگرزی، مواد شیمیایی کمکی و ماشین‌های رنگرزی. مواد رنگزایی که در رنگرزی استفاده می‌شوند ممکن است منبع طبیعی یا مصنوعی داشته باشند. رنگرزی با چاپ کلاقه‌ای، گره‌ای و کاتازوم سه سبک مختلف رنگرزی از لحاظ نحوهٔ ایجاد نقوش گوناگون برروی پارچه، می‌باشند.

در رنگرزی سنتی ابزاری نظیر ظرف (پاتیل)، دماسنج، همزن و ظروف شیشه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین نمک‌های فلزی مثل انواع زاج، مواد قلیایی مثل آمونیاک و ماده اصلی یعنی آب که محیط رنگرزی را تشکیل می‌دهد، در فرایند رنگرزی سنتی کاربرد گسترده‌ای دارند.

ادامه ...

 مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ پیشنهادی هفته

 دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۲۸۰ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند.

هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدید آوردند.

ویکی‌پدیای فارسی پس از دو سال از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی در آذر ۱۳۸۲ (دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و به کمک تلاش و کوشش شبانه‌روزی علاقه‌مندان رشد فرهنگ و ادب فارسی، اکنون در ردهٔ هجدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و همچنین بزرگترین ویکی‌پدیا در میان زبان‌های خاورمیانه و زبان‌های راست به چپ و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی است. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۶ دی ۱۳۹۳ خورشیدی) ۴۳۹٬۴۳۸ نوشتار دارد.

ویکی‌پدیای فارسی سومین وب‌گاه فارسی پربازدید و پربازدیدترین مرجع فارسی برخط در وب است. (برگرفته از وب‌گاه الکسا)

ادامه...

ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

 درون‌مایه

علوم پایه

اخترشناسی جغرافیا ریاضیات زیست‌شناسی شیمی زمین‌شناسی فیزیک

علوم کاربردی

ارتباطات اقتصاد پزشکی حقوق رایانه علم بهداشت فناوری کشاورزی مدیریت مهندسی

علوم انسانی و فلسفه

ادبیات باستان‌شناسی تاریخ جامعه‌شناسی دین روان‌شناسی زبان‌شناسی علوم سیاسی فلسفه

فرهنگ و هنر

بزرگان و مشاهیر رسانه‌ها سرگرمی‌ها سینما معماری موسیقی نقاشی ورزش هنر

 یادبودها

امروز: شنبه، ۲۷ دسامبر ۲۰۱۴ میلادی برابر ۶ دی ۱۳۹۳ هجری خورشیدی Louis Pasteur.jpg

رویدادها

۱۹۲۷ - برخلاف وصیت ولادیمیر لنین و به خواست ژوزف استالین ،تروتسکی از حزب کمونیست شوروی اخراج شد.

۱۹۴۲ - ارتش آلمان نازی نخستین موشک هدایت‌شونده «زمین به زمین» خود را آزمایش کرد.

۲۰۰۷ - ترور بی‌نظیر بوتو نخست‌وزیر اسبق و رهبر حزب مردم پاکستان در راولپندی، پنجاب.

زادروزها

۱۵۷۱ - زادروز یوهانس کپلر دانشمند، ریاضیدان و ستاره‌شناس سرشناس آلمانی

۱۸۲۲ - زادروز لویی پاستور(در تصویر) شیمیدان و زیست‌شناس مشهور فرانسوی و کاشف واکسن

۱۹۰۱ - زادروز مارلنه دیتریش هنرپیشه آلمانی-آمریکایی

۱۹۴۸ - زادروز ژرار دوپاردیو بازیگر مشهور فرانسوی

۱۹۶۱ - زادروز گیدو وستروله سیاستمدار لیبرال آلمانی ، معاون صدر اعظم آلمان آنگلا مرکل

۱۹۶۵ - زادروز سلمان خان هنرپیشه هندی

درگذشت‌ها

۳۹۷ - درگذشت توکودیدس تاریخ‌نگار یونانی و نویسنده تاریخ جنگ پلوپونزی

۱۹۲۳ - درگذشت گوستاو ایفل معمار و متخصص سازه‌های فلزی اهل فرانسه

۱۹۳۸ - درگذشت اسیپ ماندلشتام شاعر و نویسنده روس

۱۹۷۲ - درگذشت لستر بولز پیرسون چهاردهمین نخست وزیر کانادا ، برنده جایزه صلح نوبل سال ۱۹۵۷ میلادی

→ روز قبل – روز بعد ←

یادبودهای دسامبر – یادبودهای بیشتر...

 آیا می‌دانستید که ...؟

Farvahar.JPG

... نماد فر کیانی (نمونهٔ تخت جمشیدی آن در تصویر) به اشتباه با نام «نماد فروهر» مشهور شده است؟

... یک‌صد محیط‌بان در ایران در حین انجام وظیفه کشته شده‌اند؟

... مغز گردو و بذر کتان دارای بیشترین میزان اسید چرب امگا ۳ در میان مواد غذایی گیاهی هستند؟

... بزرگ‌ترین عدد اول شناخته‌شده عدد ۱ - ۲۵۷٫۸۸۵٫۱۶۱ می‌باشد که ۱۷٫۴۲۵٫۱۷۰ رقم دارد؟

... رشته کوه آند با طول ۷۰۰۰ کیلومتر، درازترین رشته کوه دنیا می‌باشد؟

... والنتینا ترشکوا اهل روسیه، نخستین زن فضانورد جهان است؟

... تعداد ۱۱۱ آبسرا پیرامون کوهستان آلپ هستند که متعلق به ۵۰۰۰ تا ۵۰۰ سال پیش از میلاد بوده و جزء میراث جهانی یونسکو می‌باشند؟

طبیعت

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

آبشار هاپتون استرالیا

باچالپسی در رشته‌کوه‌های آلپ

آذرخش در هنگام فوران آتشفشانگالونگگونگ در جاوه غربی در ۱۹۸۲.

طبیعت، به معنای واقعی کلمه، معادل جهان یا عالم طبیعی، فیزیکی و مادی است. طبیعت در حالت کلی، به پدیده جهان فیزیکی و همچنین زندگیاشاره دارد؛ و همچنین اندازهٔ آن از ذرات زیراتمی تا خود گیتی متغییر است.

اگرچه واژهٔ طبیعت امروزه در معناهای مختلفی به کار می‌رود، اغلب به مفهوم زمین‌شناسی و حیات وحش اشاره دارد. طبیعت به حوزه کلی انواع متنوع گیاهان و حیوانات زنده و گاهی اوقات نیز به فرآیندهای مرتبط با اشیای بی‌جان باز می‌گردد (روشی که انواعی از اشیای مخصوص وجود دارند و تغییرات خود به خودی، مانند آب‌وهوا و زمین‌شناسی و همچنین ماده و انرژی که تمام این چیزها را تشکیل داده است). این اغلب به معنای محیط زیست یا طبیعت وحش (حیوانات وحشی، صخره‌ها، جنگل‌ها، سواحل، و به طور کلی چیزهایی که به طور قابل ملاحظه‌ای با مداخلات انسانی تغییر کرده‌اند، یا با وجود این مداخلات به کار خود ادامه داده‌اند) است. این موضوع نسبتا قدیمی اشیای طبیعی که هنوز امروزه یافت می‌شود، به تفاوتی بین اشیای طبیعی و مصنوعی با موجودات مصنوعی ادراک شده به عنوان چیزهایی که توسط خودآگاهی یا ذهن انسان وارد وجود شده‌اند، اشاره دارد. براساس این زمینه ویژه، واژه «طبیعی» باید از «غیر طبیعی»، «فراطبیعی» یا «دست‌ساخته» متمایز گردد. آنچه که انسان، در پدید آوردن آن، دخالت نداشته باشد را طبیعت گویند. طبیعت، محصول دیالکتیک ذهنی انسان و جهان ابژه‌ها است. انسان، پیش از زندگی در شهرها، در طبیعت می‌زیسته‌است.دگرگونی از ویژگی‌های طبیعت است. متن صفحه.^[۱] ایرانی‌ها به طبیعت بکر علاقه زیادی دارند، در همین راستا یک روز را به نام روز طبیعت (سیزده به در) نام گذاری کردند و در آن روز به طبیعت گردی می‌پردازند.

سگ سیرین

سیبرین هاسکی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

[[پرونده:]

سیبرین هاسکی

سیبرین هاسکی سیاه و سفید

تاریخچه[ویرایش]

مشخصات[ویرایش]

مشخصات ظاهری[ویرایش]

هاسکی سگی قدرتمند و کاری می‌باشد. در همه رنگها از سیاه یکدست تا سفید یافت می‌شود. معمولاً بصورت دو رنگ سیاه وسفید، طوسی و سفید، قرمز و سفید و نارنجی و سفید یافت می‌شود. رنگ نارنجی و سفید هستند و البته گاهی مالاموت ها آلاسکایی ها با این نژاد ترکیب میشوند و یا که مالامونت ها به رنگ های نارنجی معروفیت بیشتری داردن نمونه چشم آبی آن از اصالت بیشتری و استاندارد بیشتری و قیمت بیشتری برخوردار است البته آبی روشن و تیره هم دارد که یک بحث حرفه ای است. و آلاسکایین هاسکی نیز همان سیبریایی هست که به آلاسکا انتقال داده شده و در آنجا پرورش داده شده و با اختلاف کمی از نمونه اصلی میباشد که اختلافات این دو در اندازه, خطوطت صورت و خصوصیات رفتاری میباشد. که آلاسکایی ها فاقد خطوط اند و بیشتر سگ گله و سورتمه کش هستند و بیشتر به رنگ خاکستری و سفید یافت میشوند و رنگ چشم بیشتر آنها رنگ های تیره می باشد. در اکثر سگها صورت و زیر بدن سفید می‌باشد. گوشها حالت برافراشته و نوک تیز دارند و همانند سایر نژادهای سگ در سیبری دارای چشمان آبی رنگ می‌باشند. چشمها گاهی اوقات نیز دو رنگ است (آبی - قهوه‌ای). در بین پنجه‌ها دارای مو می‌باشد که این امر راه رفتن حیوان را بر روی برف و یخ آسان می‌سازد. لایه زیرین موها زبر و ضخیم و لایه بیرونی صاف و نرم می‌باشد. هاسکی قادر است تا در دمای ۶۰- درجه به راحتی زندگی کند.

خلق و خو[ویرایش]

سگی آرام و بازیگوش می‌باشد. مشتاق و گاهی اوقات لجباز. به اعضای خانواده‌ای که در آن بزرگ می‌شود بسیار علاقه‌مند است. باهوش، اجتماعی و با محبت می‌باشد. اگرچه انرژی زیادی خصوصاً در تولگی دارد اما سگ سر براه و مطیعی می‌باشد. رابطه خوبی با کودکان دارد. بسیار کم واق واق می‌کند بنابراین دیدبان خوبی نمی‌باشد. استعداد خوبی در آموختن دارد اما این کار را باید با صبر و حوصله انجام داد چراکه هاسکی می‌تواند گاهی اوقات لجباز شود. اگر بیکار بماند خیلی زود حوصله اش سر می‌رود. از تنهایی بیزار است بنابراین اگر ساعات زیادی را بیرون از خانه سپری می‌کنید حتماً یک جفت و هم بازی برای سگ خود پیدا کنید. به غذای کمتری نسبت به آنچه به نظرمی رسد نیاز دارد. اگر از سنین پایین اجتماعی شود با سایر حیوانات مشکلی ندارد سگی واقعاً بازیگوش که با زور میتوان ان را اموزش داد.

وزن، ارتفاع[ویرایش]

وزن در نرها: (۲۰-۲۷) کیلوگرم، در ماده‌ها: (۱۶-۲۲) کیلوگرم ارتفاع در نرها: (۵۳-۶۰) سانتی‌متر، در ماده‌ها: (۵۱-۵۶) سانتی‌متر

طول عمر[ویرایش]

حدود ۱۲- ۱۵ سال

مشکلات سلامتی[ویرایش]

اصولاً سگ سلامتی است. مشکلات کپل، بیماری‌های چشمی همانند آب مروارید و ورم پوستی ناشی از کمبود روی قابل ذکر می‌باشد.

شرایط نگهداری[ویرایش]

شب ها باید با پوشک مای داگ بخوابد

فعالیت بدنی[ویرایش]

به فعالیت بدنی زیادی نیاز دارد اما نباید او را در هوای گرم به انجام ورزشهای سخت وادار نمود. یک حیاط بزرگ با نرده یا دیوارهای بلند پیشنهاد می‌شود. توجه کنید تا نرده‌ها از زیر نیز بلند و محکم باشند چراکه هاسکی علاقه زیادی به کندن زمین دارد.

آراستن[ویرایش]

به جز در فصول ریزش مو به آراستن زیادی نیاز ندارد (دوبار در سال ریزش مو دارد). برس کشیدن با شانه آهنی پیشنهاد می‌شود. ‎

جنگل امازون

جنگل آمازون

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

مختصات: ۳°۰۹′۳۶″ جنوبی ۶۰°۰۱′۴۸″ غربی

نمایی از جنگل‌های آمازون

جنگل‌های بارانی آمازون

آمازون به این صفحه تغییر مسیر داده شده، برای دیگر کاربردها آمازون (ابهام‌زدایی) را ببینید.

آمازون، نام جنگل بسیار بزرگی در شمال آمریکای جنوبی است. این منطقهٔ جنگلی که رودخانهٔ آمازون نیز از میان آن می‌گذرد بخش‌هایی از کشورهای برزیل، اکوادور، گویان، کلمبیا، ونزوئلا، بولیوی، پرو و سورینام را در برمی‌گیرد. بیشتر بخش جنگل‌های آمازون در خاک برزیل با 61% و پرو با 29% مساحت کلی جای دارد. جنگل آمازون نامزد قرار گرفتن در فهرست عجایب هفتگانه جدیداست.^[۱]

آب و هوا[ویرایش]

جنگل‌های بارانی آمازون در تمام فصول سال دارای هوایی گرم با رطوبتی بسیار زیاد است. متوسط درجهٔ حرارت، در مرکز آمازون، در حدود ۳۰ درجهٔ سانتیگراد(۸۶ درجه فارنهایت) غربی‌ترین بخش این منطقه، در حدود ۲۵ درجهٔ سانتیگراد (۷۶ درجه فارنهایت) است. تقریباًَ هر روزه باران سنگینی در سرتاسر آمازون می‌بارد.

زیست بوم[ویرایش]

تهدید آمازون[ویرایش]

طرفداران محیط زیست رفع ممنوعیت فروش محصولات اصلاح ژنتیکی شده در برزیل را تهدید جدی برای جنگل‌های بارانی آمازون می‌دانند. در قانون جدید، عرضه و کشت محصولات اصلاح ژنتیکی شده به ویژه سویا برای صادرات تأیید شده‌است. شرکت‌های زیست‌فناوری و کشاورزان بزرگ برندگان این قانون جدید محسوب می‌شوند. هرچند این اقدام و همچنین قانونی شدن تحقیقات بر روی سلول‌های بنیادی جنین انسان از دید مردم برزیل حرکتی به سوی برزیل نوین است؛ اما طرفداران محیط زیست می‌گویند جنگل‌های بارانی و کشاورزان کوچک بازنده ماجرا هستند. طرفداران محیط زیست نگران هستند محصولات اصلاح ژنتیکی شده، گونه‌های بومی را نابود کند، در زنجیرهٔ غذایی اختلال به وجود آورد و امکان ورود این محصولات به مناطق جدید مانند جنگل‌های پاکسازی‌شده آمازون را فراهم سازد. تخریب بزرگ‌ترین جنگل بارانی جهان طی دو سال گذشته برای دومین بار به بالاترین حد خود رسید. سال گذشته بخشی از جنگل آمازون به وسعت ۲۳ هزار کیلومتر مربع نابود شد. طرفداران محیط زیست می‌گویند دامداران و چوب‌برها درختان جنگل‌های بارانی و علفزارهای استوایی را نابود می‌کنند و کشاورزان زمین‌های خالی‌شده از درخت را به کشتزار تبدیل می‌کنند.

از طرفی آزادراهی که در آمریکای جنوبی کشیده می شود و از جنگل های آمازون عبور می کند، نیز در تخریب این جنگل ها نقش مهمی دارد.

خرگوش

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

برای دیگر کاربردها، خرگوش (ابهام‌زدایی) را ببینید.

خرگوش
طبقه‌بندی علمی
فرمانرو:	جانوران
شاخه:	طنابداران
رده:	پستانداران
راسته:	خرگوش‌شکلان
تیره:	خرگوشان
سرده‌ها
Pentalagus Bunolagus Nesolagus Romerolagus خرگوش کوتوله خرگوش‌های دم‌پنبه‌ای Oryctolagus خرگوش آفریقایی

خَرگوش پستانداری است علفخوار، از تیره خرگوشان (Leporidae) و دارای اندامی شبیه به گربه و گوش‌های دراز و لب‌های شکافدار. دست‌های خرگوش از پاهایش کوتاهتر است. و بسیار تند حرکت می‌کند، و دارای انواع مختلف است. در حدود ۶ تا ۸ بچه به دنیا می‌آورد.

در هنگام زمستان به دلیل داشتن پوست سفید پیدا کردن او در برف دشوار است. تغییر رنگ پوست این حیوان ما را به شگفت می‌آورد یعنی در زمستان سفید شدن پوست این جانور و در تابستان خاکستری یا قهوه‌ای شدن آن. می‌توان این خرگوش را مانند آفتاب‌پرست دانست که او نیز تغییر رنگ می‌دهد. خرگوش قطبی سوراخ‌هایی به عمق ۲ متر در برف حفر می‌کند که این مکان جای مناسبی برای مخفی کردن کودکان به هنگام خطر است.

خاستگاه اصلی این جانور اسپانیا و آفریقای شمالی است^{[نیازمند منبع]} اما به بعضی از کشورهای دیگر هم مهاجرت کرده‌است. این خرگوش گیاهان بومی را می‌خورد و باعث می‌شود که سایر جانوران گرسنه بمانند. این جانور همچنین محصولات کشاورزی را منهدم می‌کند و برای خود سوراخ‌های زیرزمینی حفر می‌کند.

یکی از گونه‌های خرگوش، خرگوش آنقوره است. با توجه به میانگین ۵ تا ۶ بچه در هر زایمان، می‌توانند ۵۰ الی ۶۰ بچه در سال تولید کنند. این نوع خرگوش می‌تواند از سه ماهگی باردار شود.

خرگوش‌ها بیش از ۴۴ گونه‌اند (اهلی و صحرایی). رنگ آن‌ها خاکستری و قهوه‌ای است. خرگوش‌های دست آموز رنگ‌های گوناگونی دارند. طول آن‌ها تا ۶۰ سانتیمتر و وزن آنها تا ۵ کیلوگرم هم می‌رسد. طول عمر آنها تا ۶ سال و دشمنان آنها روباه، مار، عقاب، و انسان هستند. آن‌ها از نوع پستان‌داران هستند. سرعت خرگوش به ۴۰ کیلومتر در ساعت هم می‌رسد. خرگوش ماده قادر است که ۵ تا ۸ بچه به دنیا بیاورد.

خورشید

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

خورشید 

داده‌های دیداری
میانگین فاصله از زمین	۱٫۴۹۶‎×۱۰۱۱ m ۸٫۳۱ دقیقه با سرعت نور
درخشش دیداری (V)	−۲۶٫۷۴م [۱]
قدر مطلق	۴٫۸۳م [۱]
رده‌بندی ستارگان	G2V
متالیسیته	Z = ۰٫۰۱۷۷[۲]
قطر زاویه‌ای	۳۱٫۶′ - ۳۲٫۷′ [۳]
صفت‌ها	خورشیدی
ویژگی‌های مداری
میانگین فاصله از هستهٔ راه شیری	~۲٫۵‎×۱۰۲۰ م ۲۶ ۰۰۰ سال نوری
دورهٔ کهکشانی	(۲٫۲۵–۲٫۵۰)‎×۱۰۸ a
سرعت	~۲٫۲۰‎×۱۰۵ m/s (گردش به‌دور مرکز کهکشان) ~۲‎×۱۰۴ m/s (نسبت به سرعت میانگین ستاره‌های دیگر در همسایگی ستاره‌ای)
ویژگی‌های فیزیکی
میانگین قطر	۱٫۳۹۲‎×۱۰۹ m [۱] ۱۰۹ زمین
شعاع استوایی	۶٫۹۵۵‎×۱۰۸ م [۴] ۱۰۹ × زمین[۴]
محیط استوایی	۴٫۳۷۹‎×۱۰۹ m [۴] ۱۰۹ × زمین[۴]
فشردگی	۹‎×۱۰−۶
مساحت	۶٫۰۸۷۷‎×۱۰۱۸ m² [۴] ۱۱ ۹۹۰ × زمین[۴]
حجم	۱٫۴۱۲۲‎×۱۰۲۷ m³ [۴] ۱ ۳۰۰ ۰۰۰ زمین
جِرم	۱٫۹۸۹۱ ‎×۱۰۳۰ ک‌گ[۱] ۳۳۲ ۹۴۶ زمین
چگالی میانگین	۱٫۴۰۸ ‎×۱۰3 ک‌گ/م³[۴][۱][۵]
چگالی‌هایگوناگون	هسته: ۱٫۵‎×۱۰۵ ک‌گ/م³ فتوسفیر پایینی: ۲‎×۱۰-۴ ک‌گ/م³ کروموسفیر پایینی: ۵‎×۱۰-۶ ک‌گ/م³ هالهٔ میانگین: ۱۰‎×۱۰-۱۲ک‌گ/م³[۶]
گرانش سطحیاستوایی	۲۷۴٫۰ m/s۲ [۱] ۲۷٫۹۴ g ۲۸ × گرانش سطحی زمین[۴]
سرعت گریز (از سطح)	۶۱۷٫۷ km/s [۴] ۵۵ × زمین[۴]
دما برای سطح (مؤثر)	۵ ۷۷۸ K [۱]
دما برای هاله	~۵‎×۱۰۶ K
دما برای هسته	~۱۵٫۷‎×۱۰۶ K [۱]
درخشش (Lsol)	۳٫۸۴۶‎×۱۰۲۶ W [۱] ~۳٫۷۵‎×۱۰۲۸ lm ~۹۸ lm/W اثر
شدتمیانگین (Isol)	۲٫۰۰۹‎×۱۰۷ W m-۲ sr-۱
ویژگی‌های گردش
انحراف محوری	۷٫۲۵° [۱] (به دایرةالبروج) ۶۷٫۲۳° (به صفحهٔ کهکشانی)
بُعد برای قطب شمال[۷]	۲۸۶٫۱۳° ۱۹ ساعت ۴ دقیقه ۳۰ ث
میل برای قطب شمال	+۶۳٫۸۷° ۶۳°۵۲' شمالی
دورهٔ دورانستاره‌ای (در عرض جغرافیایی ۱۶°)	۲۵٫۳۸ روز [۱] ۲۵ ر ۹ س ۷ دقیقه ۱۳ ث[۷]
(در استوا)	۲۵٫۰۵ روز [۱]
(در قطب‌ها)	۳۴٫۳ روز [۱]
سرعت دوران (در استوا)	۷٫۲۸۴ ‎×۱۰۳ km/h
ترکیب فتوسفیری (برپایهٔ جِرم)
هیدروژن	۷۳٫۴۶ ٪[۸]
هلیوم	۲۴٫۸۵ ٪
اکسیژن	۰٫۷۷ ٪
کربن	۰٫۲۹ ٪
آهن	۰٫۱۶ ٪
گوگرد	۰٫۱۲ ٪
نئون	۰٫۱۲ ٪
نیتروژن	۰٫۰۹ ٪
سیلیکون	۰٫۰۷ ٪
منیزیوم	۰٫۰۵ ٪
این جعبه:  نمایش   بحث   ویرایش

خورشید (نام‌های ادبی یا قدیمی: خور، هور، مهر، روز) یکی از ستارگان کهکشان راه شیری و تنها ستارهٔ سامانهٔ خورشیدی است که در مرکز آن جای دارد. می‌توان گفت خورشید یک کُرهٔ کامل است که از پلاسمای داغ ساخته شده‌است و در میانهٔ آن میدان مغناطیسی برقرار است.^[۹][۱۰]این ستاره که قطری نزدیک به ۱٬۳۹۲٬۰۰۰ کیلومتر دارد سرچشمهٔ اصلی نور، انرژی، گرما و زندگی بر روی زمین است. قطر خورشید نزدیک به ۱۰۹ برابر قطر زمین و جرم آن ۳۳۰ هزار برابر جرم زمین برابر با ۲‎×۱۰^۳۰ کیلوگرم است به این ترتیب ۹۹٫۸۶٪ جرم کل سامانهٔ خورشیدی از آن خورشید است.^[۱۱]

انفجار نهایی یک ستارهٔ سنگین را ابرنواختر می‌نامند ولی خورشید ما هیچ‌گاه انفجاری این‌چنین را تجربه نخواهد کرد چرا که کمترین جرم مورد نیاز برای رخداد یک ابرنواختر، هشت برابر جرم خورشید ما است.^[۱۲] از نظر شیمیایی سه-چهارم جرم خورشید را هیدروژن و باقی‌ماندهٔ آن را بیشترهلیم می‌سازد. پس از هیدروژن و هلیم، عنصرهای سنگین از سازندگان دیگر خورشید اند که عبارتند از: اکسیژن، کربن، نئون و آهن و... این عنصرها، سازندهٔ ۱٫۶۹٪ از جرم خورشید اند که خود این مقدار ۵٬۶۲۸ برابر جرم زمین است.^[۱۳]

خورشید در رده‌بندی ستارگان بر پایهٔ رده بندی طیفی، در دستهٔ G27 جای دارد و به صورت غیر رسمی با نام کوتولهٔ زرد از آن یاد می‌شود چون پرتوهای پیدای آن در طیف زرد-سبز شدیدتر است. هر چند که رنگ آن از سطح زمین، سفید باید دیده شود ولی چون پراکندگی نور آبی در جو وجود دارد، به رنگ زرد دیده می‌شود (پراکندگی رایلی).^[۱۴][۱۵] همچنین در برچسب رده‌بندی طیفی، G2، گفته شده که دمای سطح خورشید نزدیک به ۵۷۷۸ کلوین (۵۵۰۵ سانتیگراد) است و در V گفته شده‌است که خورشید مانند بیشتر ستارگان، یک ستارهٔ رشتهٔ اصلی است و درنتیجه انرژی خود را از راه همجوشی هسته‌ای هسته ی هیدروژن به هلیم فراهم می‌کند و در هر ثانیه، در هستهٔ خود، ۶۲۰ میلیون تُن هیدروژن را دچار همجوشی می‌کند. در دوره‌ای کیهان شناسان می‌گفتند که خورشید نسبت به دیگر ستارگان، ستاره‌ای کوچک و ناچیز است ولی امروزه بر این باور اند که خورشید از ۸۵٪ ستارگان کهکشان راه شیری درخشان تر است. چون بیشتر آن‌ها کوتوله‌های سرخ اند.^[۱۶][۱۷] بزرگی قدر مطلق خورشید ۴٫۸۳+ است البته چون خورشید نزدیک ترین ستاره به زمین است، برای آن، خورشید درخشان ترین جرم در آسمان دانسته می‌شود و قدر ظاهری آن ۲۶٫۷۴- است.^[۱۸][۱۹] تاج خورشیدی پیوسته در حال پراکندن بادهای خورشیدی در فضا است. این بادها، جریان‌هایی از ذره‌های باردار اند که تا فاصله‌ای نزدیک به ۱۰۰ واحد نجومی توان دارند. حباب‌های ساخته شده در محیط میان‌ستاره‌ای که در اثر بادهای خورشیدی ساخته شده‌اند، بزرگترین سازهٔ پیوستهٔ پدید آمده در منظومهٔ خورشیدی اند.^[۲۰][۲۱]

هم اکنون خورشید در حال سفر از میان ابر میان‌ستاره‌ای محلی در ناحیهٔ حباب محلی در لبهٔ بازوی شکارچی از کهکشان راه شیری است. از میان۵۰ ستاره‌ای که تا شعاع ۱۷ سال نوری، در همسایگی زمین قرار دارند، (نزدیک ترین آن‌ها یک کوتولهٔ سرخ به نام پروکسیما قنطورس است که ۴٫۲ سال نوری فاصله دارد.) از دیدگاه جرم، خورشید رتبهٔ چهارم را در میان آن‌ها دارد.^[۲۲] اگر از قطب شمالی کهکشان نگاه کنیم، خورشید به صورت ساعتگرد به گرداگرد مرکز کهکشانی راه شیری در گردش است و از آن نقطه نزدیک به ۲۴٬۰۰۰ تا ۲۶٬۰۰۰ سال نوری فاصله دارد، امید آن می‌رود که این گردش را ۲۲۵ تا ۲۵۰ میلیون سال دیگر به پایان برساند و دور خود را کامل کند. از آنجایی که کهکشان ما نسبت به تابش زمینهٔ کیهانی(CMB) در راستای صورت فلکی مار باریک با سرعت ۵۵۰ کیلومتر بر ثانیه در حرکت است، درنتیجه سرعت بدست آمده برای خورشید نسبت بهCMB در راستای صورت‌های فلکی پیاله یا شیر، ۳۷۰ کیلومتر بر ثانیه می‌شود.^[۲۳]

فاصلهٔ متوسط خورشید از زمین نزدیک به ۱۴۹٫۶ میلیون کیلومتر است (یک واحد نجومی) است البته این فاصله در هنگامه‌های گوناگون حرکت زمین به گرد خورشید (در نقطه‌های اوج و حضیض) در ماه‌های ژانویه تا ژوئیه فرق می‌کند.^[۲۴] در این فاصلهٔ میانگین، برای نور ۸ دقیقه و ۱۹ ثانیه زمان برده می‌شود تا از خورشید تا زمین سفر کند. می توان گفت انرژی آمده از نور سفید خورشید، باعث ادامهٔ فرایند نورساخت، بوجود آمدن اقلیمو آب و هوای زمین و درنتیجه، فراهم کنندهٔ زندگی برای همهٔ جانداران روی زمین است.^[۲۵] نقش برجستهٔ خورشید بر وضعیت زمین از سال‌های دور، از دوران پیشاتاریخ برای انسان شناخته شده بود به همین دلیل برای بسیاری از فرهنگ‌ها خورشید به عنوان یک خدا دانسته شده بود. همواره پیشرفت دانش از چیستی خورشید با کندی بسیار همراه بوده تا آنکه در سدهٔ ۱۹ میلادی آگاهی اندکی از مواد سازندهٔ خورشید و منبع انرژی آن بدست آمد. تلاش برای آگاهی بیشتر از خورشید همچنان ادامه دارد چون همچنان شماری از پدیده‌ها و رفتارهای بدون توضیح علمی در خورشید دیده می‌شود.

ایران

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

برای دیگر کاربردها، ایران (ابهام‌زدایی) را ببینید.

برای کاربرد تاریخی، ایران بزرگ را ببینید.

مختصات: ۳۲° شمالی ۵۴° شرقی

جمهوری اسلامی ایران
ایران

پرچم	نشان ملی

شعار ملی: استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی

سرود ملی: سرود ملی جمهوری اسلامی ایران

فهرست

0:00

پایتخت
(و بزرگترین شهر)

تهران
۳۵°۴۱′ شمالی ۵۱°۲۵′ شرقی

زبان رسمی

فارسی

نوع حکومت

جمهوری اسلامی

نام حاکمان 
 • رهبر
 • رئیس جمهور
 • معاون اول رئیس جمهور
 • رئیس مجلس
 • رئیس قوه قضائیه
 • رییس مجمع تشخیص

سید علی خامنه‌ای
حسن روحانی
اسحاق جهانگیری

علی لاریجانی
صادق لاریجانی
علی اکبر هاشمی 

موارد منجر به تشکیل
اولین تمدن های ایرانی شناخته‌شده (تمدن نیا-عیلام،کاسیان،تپه سیلک و...)
 -اعلام‌پیروزی‌انقلاب

روز جمهوری اسلامی

سال ۵۰۰۰ ق.م
برکناری محمدرضا پهلوی
۲۲ بهمن ۱۳۵۷
۱۲ فروردین ۱۳۵۸

مساحت

 - 

مساحت

۱٫۶۴۸٫۱۹۵کیلومتر مربع (۱۸ام)

 - 

‌آب‌ها (٪)

۰٫۷

جمعیت

 - 

سرشماری

۷۷،۱۸۹،۶۶۹ 
(۱۷ام)

 - 

تراکم جمعیت

۴۷ تن بر کیلومتر مربع^[۱]‎/km^۲‏ (۱۶۲ام)

تولید ناخالص داخلی

(تخمین ۲۰۱۳)

 - 

مجموع

۵۵۸٬۳۸۵ میلیارددلار^[۲] (۳۲ام)

 - 

سرانه

۷٬۵۹۶ دلار^[۳] (۱۰۲ام)

جینی (۲۰۰۸)

۳۸^[۴](متوسط) 

شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۳)

▲ ۰٫۷۴۲^[۵] (بالا) (۷۳ام)

واحد پول

ریال ایران (IRR)

منطقه زمانی

یوتی‌سی ۳:۳۰+ (ساعت جهانی+۳:۳۰)

 - 

تابستانی (DST)

یوتی‌سی ۴:۳۰+ (ساعت جهانی)

نوع تقویم

هجری شمسی

جهت رانندگی

راست

دامنه اینترنتی

ir.

پیش‌شماره تلفنی

+۹۸

برق

 - 

اختلاف پتانسیل

۲۴۰~۲۲۰ ولت

 - 

بسامد

۵۰ هرتز

ایران ( تلفظ ^{راهنما·اطلاعات}، به معنی: سرزمین آریاییان^[۶]) با نام رسمی جمهوری اسلامی ایران ( آوا ^{راهنما·اطلاعات}) کشوری در جنوب غربی آسیا و در منطقه خاورمیانه با ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلومتر مربع وسعت (۱۸ام درجهان)^[۷] و بر پایه سرشماری سال ۱۳۹۲ دارای جمعیتی حدود ۷۷،۱۸۹،۶۶۹ ^[۸] تن است.^[۹] پایتخت، بزرگ‌ترین شهر و مرکز سیاسی و اداری ایران، تهران است.

ایران از شمال با جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکمنستان، از شرق با افغانستان و پاکستان و از غرب با ترکیه و عراق همسایه‌است و همچنین از شمال به دریای خزر و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می‌شود، که دو منطقهٔ نخست از مناطق مهم استخراج نفت وگاز در جهان هستند.

انقلاب ۱۳۵۷ ایران حکومت مشروطه سلطنتی دودمان پهلوی را سرنگون کرده و جمهوری اسلامی را جایگزین کرد. این نظام حکومتی که درقانون اساسی مصوّب ۱۳۵۸ (و بازنگری ۱۳۶۸) تشریح شده‌است. مقام رهبری در ایران بالاترین جایگاه رسمی است که از سال ۱۳۶۸ تاکنون در اختیار سیّد علی خامنه‌ای قرار دارد. اسلام دین رسمی، تشیّع مذهب رسمی و فارسی زبان رسمی این کشور است. ایران به عنوان یک سرزمین و یک ملت، پیشینه‌ای کهن دارد و یکی از تاریخی‌ترین کشورهای جهان به‌شمار می‌رود.

ایران به واسطهٔ قرار گرفتن در منطقهٔ میانی اوراسیا موقعیتی راهبردی دارد. و از اعضای سازمان ملل متحد، جنبش عدم تعهّد، سازمان کنفرانس اسلامی، اوپک، سازمان اکو و چندین سازمان بین‌المللی دیگر است. ایران یک قدرت منطقه‌ای در جنوب غربی آسیا است و جایگاهٔ مهمی را در اقتصاد جهانی به دلیل در اختیار داشتن صنعت نفت، صنعت پتروشیمی و گاز طبیعی برای خود بدست آورده‌است.^[۱۰]

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

برای دیگر کاربردها، ایران (ابهام‌زدایی) را ببینید.

برای کاربرد تاریخی، ایران بزرگ را ببینید.

مختصات: ۳۲° شمالی ۵۴° شرقی

مریخ

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

برای دیگر کاربردها، بهرام (ابهام‌زدایی) را ببینید.

سیاره بهرام یا مریخ

بَهرام یا مریخ چهارمین سیاره در سامانه خورشیدی است که در مداری طولانی تراز زمین و با سرعتی کمتر از زمین حرکت می‌کند. هر یک باری که به بدور خورشید می‌چرخد معادل ۶۸۷ روز (روز زمین) به درازا می‌کشد و شب و روز کمی طولانی‌تر از کره زمین است.

بزرگی بهرام نزدیک به یک دوم زمین است و قطر آن ۶۷۹۰ کیلومتر می‌باشد (بسنجید با قطر زمین: ۱۲۷۵۶ کیلومتر).^[۱]

جو بهرام سرخ‌فام است و در آسمان شب از زمین نیز سرخی آن دیده می‌شود. کره بهرام دو ماه کوچک به نام‌های فوبوس و دِیموس دارد که ریختی نابسامان دارند. این دو ماه شاید شهاب‌سنگ‌هایی هستند که در مدار بهرام به دام افتاده‌اند. اگر شخصی در کرهٔ بهرام باشد خواهد دید که فوبوس سه بار در یک روز طلوع و غروب می‌کند. دیموس نیم فوبوس بوده و چنانچه از بهرام به آن نگاه کنیم این ماه بیشتر همانند به یک ستاره خواهد بود تا یک ماه.

بهرام، سیاره سرخ‌فام سامانه ی خورشیدی، یک دوم زمین قطر دارد و مساحت سطح آن برابر با مساحت خشکی‌های روی زمین است. همانند زمین، یخ‌های قطبی، دره‌های گود، کوه، غبار، توفان و فصل دارد. در دشت‌های آن مانند ماه، گودال‌هایی برآمده از برخورد سنگ‌های آسمانی دیده می‌شود. با وجود اندازه کوچکش، بلندترین قلهٔ سامانهٔ خورشیدی یعنی کوه المپوس و بزرگ‌ترین دره سامانهٔ خورشیدی در این سیاره پیدا شده‌است.

فرسوده بودن بیشتر دهانه‌های برخوردی سیاره بهرام نشان‌دهندهٔ پرکاری زیاد زمین‌شناختی در این سیاره‌است.^[۲]

روزهای بهرام ۲۴ ساعت و ۳۷ دقیقه درازا دارند. از آن‌جا که محور سیارهٔ بهرام همانند زمین ۲۴ درجه کج است در این سیاره نیز فصل‌های سال وجود دارند. اما هر سال بهرامی کمابیش دو برابر سال زمینی یعنی ۶۷۸ روز به‌درازا می‌کشد.^[۳]

غروب خورشید در بهرام یا مریخ