مردم از حقوق شهروندی خود آگاه نیستند؛

پلیس کیست، پلیس‌نما کیست؟

گروه جامعه / کورش شرفشاهی - «پلیس» در تمامی نقاط دنیا به معنای اولین تکیه‌گاه برای کسانی است که به هر دلیل دچار مشکل شده‌اند.

 

کودکی که راه خانه‌اش را گم کرده به پلیس متوسل می‌شود، پیرزنی که می‌خواهد از خیابانی شلوغ عبور کند از پلیس کمک می‌خواهد، جوانی که به وسیله اراذل و اوباش مورد ضرب و شتم قرار گرفته از پلیس استمداد می‌طلبد، زن جوانی که با مزاحمان خیابانی روبرو شده دست به دامان پلیس می‌شود، مرد تنومندی که کیفش را یک موتور سوار دزدیده به پلیس مراجعه می‌کند و خلاصه اینکه «پلیس» یک نقطه اتکا برای تمامی شهروندان در تمامی نقاط جهان است. بنابراین باید همگان نسبت به پلیس اعتماد داشته باشند و هنگامی که نام «پلیس» برده می‌شود، آرامش و اطمینان خاطر به هر شهروندی دست دهد. اما این اوج ایده‌آل در یک جامعه مدنی است و مشاهده می‌کنیم که گاهی برخی از افراد پلیس اقدام به کسب درآمد نامشروع می‌کنند که البته تعداد آنها انگشت شمار است. اما مهمتر این است که عده‌ای فرصت‌طلب با پوشش پلیس به سوءاستفاده می‌پردازند که هر دوی این موارد، اعتماد مردم را به «پلیس» که نماد امنیت است، مخدوش می‌کند.

کارت شناسایی پلیس، چه شکلی است؟
چندی قبل مشاهده شد که چند نفر در لباس پلیس به خانه‌ای مراجعه کرده و با نشان دادن کارت شناسایی و حکم قانونی (البته از نوع جعلی) وارد خانه شده و پس از بستن دست و پای اعضای خانواده، اسباب و اثاثیه را به غارت بردند. در جای دیگر چند نفر در لباس پلیس با یک دستگاه جرثقیل، خودروهایی که زیر تابلوی توقف ممنوع پارک کرده بودند به سرقت بردند. فیوجی‌هایی که با استفاده از لباس پلیس زورگیری می‌کردند و یا خودرو‌ها را به سرقت می‌بردند و هزاران مورد دیگر که همگی حکایت از سوءاستفاده از نام و لباس «پلیس» دارد. اما سوال اینجاست که مردم چه کنند؟ هنگامی که فردی به عنوان مأمور به شما نزدیک می‌شود و دستور یا درخواستی دارد، چه کار باید کرد؟ 
در این رابطه خانم فهیمه جهازیان که حدود 36 سال سن دارد، در پاسخ به اینکه اگر مأموری شبانه به در خانه شما مراجعه کرد و با نشان دادن حکم قانونی از شما خواست تا در را به رویش باز کنید آنگاه چه کار خواهید کرد، می‌گوید: در را به رویش باز می‌کنم. وی در پاسخ به اینکه آیا تاکنون کارت شناسایی پلیس یا حکم دادسرا را دیده‌اید در حالی که نسبت به این سوال متعجب شده می‌گوید: تاکنون هیچ‌یک از این موارد را ندیده‌ام و نمی‌دانم اگر فردی کاغذی به عنوان حکم یا کارت شناسایی به من نشان داد چگونه باید بپذیرم که این کارت شناسایی ناجا یا حکم دادگستری است!

چرا باید از من سؤال کنند؟
سعید تهرانی که 35 سال سن دارد در این رابطه می‌گوید: پلیس باید برای مردم تداعی‌گر آرامش باشد اما متاسفانه در کشور ما «پلیس» به معنای گیردادن است. وی با اعلام اینکه از نظر قانون، حکم بر برائت شهروندان است می‌گوید: من در خیابان راه می‌روم و دلیلی ندارد به من شک کنند مگر آنکه کار خلافی کنم. تهرانی با تاکید بر اینکه قانون محدوده‌ها را روشن کرده اما مأموران هرگز این محدوده‌ها را رعایت نمی‌کنند، می‌گوید: گمان می‌کنم بسیاری از مأموران، قانون را نمی‌شناسند یا دلشان نمی‌خواهد رعایت کنند. وی در پاسخ به اینکه چگونه می‌توان بین مأموران واقعی و افراد متقلب تفاوت قایل شد می‌گوید: واقعاً نمی‌دانم چه بگویم. امروزه جعل کنندگان مدارک شناسایی به اندازه‌ای ماهر شده‌اند که نمی‌شود بین کارت شناسایی واقعی و غیرواقعی تفاوت قایل شد. اگر پلیس فقط برای موارد مهم و حیاتی از شهروندان سؤال کند آن‌وقت شاید بتوان مأمور حقیقی را از تقلبی تشخیص داد. این جوان در پاسخ به اینکه آیا تاکنون کارت شناسایی واقعی را دیده‌اید، می‌گوید: من سعی می‌کنم از کنار مأموران هم رد نشوم چه برسد به اینکه بخواهم کارت شناسایی آن‌ها را ببینم! خانم مریم شیخی حدود 24 سال سن دارد و در پاسخ به این سوال که اگر در خیابان خلوتی یک خودرو پلیس پارک باشد و از شما بخواهد وارد آن شوید چه می‌کنید، می‌گوید: وقتی لباس پلیس بر تن داشته باشند و ماشین آن‌ها هم مارک داشته باشد سوار می‌شوم. وی در پاسخ به اینکه احتمال نمی‌دهید این افراد پلیس نباشند، می‌گوید: من چگونه باید بفهمم که عده‌ای افراد با لباس پلیس در خیابان از مردم سوءاستفاده می‌کنند؟! شیخی در پاسخ به اینکه اگر مأموری به در خانه شما بیاید و بخواهد او را به منزلتان راه بدهید چه می‌کنید، می‌گوید: از او کارت شناسایی و مجوز ورود به خانه را می‌خواهم و پس از آنکه مدارکشان را دیدیم به خانه راه می‌دهم. اما اینکه افرادی با حکم جعلی وارد شوند باز هم می‌گویم تاکنون حکمی را ندیده‌ام چون تخلفی نکرده‌ام و بنا بر وظیفه شهروندی، به پلیس اجازه ورود به خانه می‌دهم.